جمعه سیاه (Black Friday) چیست؟
جمعه سیاه
سالهاست کلمه سیاه برای توصیف فجایع استفاده میشود و مصادیق زیادی در این مورد وجود دارد بهطور مثال 17 شهریور در ایران که به جمعه سیاه معروف است.
اما این بار جمعه سیاه معرف یک اتفاق شیرین اقتصادی است.
جمعه سیاه چیست؟
روز بعد از روز شکرگزاری، جمعه سیاه نامیده میشود، این روز آغاز رسمی فصل خرید کریسمس است. درواقع جمعه سیاه، روزی است که فروشندهها اجناس خود را با تخفیف ویژهای به فروش میرسانند. مجموعه متنوعی از محصولات (الکترونیکی، اسباببازی، پوشیدنی) با کمترین قیمت ممکن در اختیار خریداران قرار میگیرد. قیمت استثنایی و محدودیت اجناس بسیاری از خریداران را در ساعات اولیه روزبه مغازههای میکشاند. مردم ساعتها قبل از باز شدن فروشگاهها صف میبندند. تا از این تخفیف عالی بیبهره نمانند. تقریباً هر مغازهای چیزی برای فروش دارد.
جمعه سیاه امسال (2016) 25 نوامبر یا 5 آذر برگزار خواهد شد.
فروشندهها دقیقاً چه زمانی تبلیغات خود را شروع میکنند؟
بیشتر تبلیغات روز شکرگزاری در روزنامهها منتشر میشود؛ اما اخیراً برخی شرکتها تبلیغات خود را اوایل نوامبر و یا اکتبر منتشر میکنند. اغلب این اطلاعات روی پایگاههای مجازی فروشگاه در اختیار خریداران قرار میگیرد. برخی شرکتها نیز جمعه سیاه خاص خود را دارند که از طریق وبسایتها و پایگاههای اطلاعرسانی کاربران را در جریان میگذارند.
آیا جمعه سیاه بازار آنلاین نیز دارد؟
تقریباً همه محصولاتی که در جمعه سیاه به فروش میرسند بازار آنلاین دارند و تنها برخی محصولات منحصراً در فروشگاههای فیزیکی به فروش میرسد. هرچند بسیاری از این بازارهای آنلاین قبل از جمعه حراج خود را شروع میکنند.
چرا جمعه سیاه؟
اولین بار پلیس فیلادلفیا برای توصیف ازدحام و شلوغی روز بعد از شکرگزاری از این واژه استفاده کرد و بعدها روزنامهها نیز از این ترکیب برای توصیف این شلوغی استفاده کردند و کمکم این اصطلاح همهگیر شد.
اغلب کسبوکار تجار تا قبل از شروع تعطیلات رونق چندانی نداشت و درواقع با شروع تعطیلات کسبوکار آنها نیز رونق میگرفت. در این زمان حسابدارها برای ثبت مقادیر منفی (ضرر) از جوهر قرمز و برای ثبت مقادیر مثبت (سود) از جوهر سیاه استفاده میکردند و جمعه سیاه درواقع نشاندهنده تغییر وضعیت تجار از ضرر به سود یعنی ورود به ناحیه سیاه است؛ و خب اوایل برای تجار چندان خوشآیند نبود که بهترین روزهای کاری آنها را با این اصطلاح استهزاآمیز توصیف کنند.
جمعه سیاه در کشورهای مختلف
جمعه سیاه در امریکا معمولاً در ساعات اولیه روز جمعه آغاز میشود و تا اوایل شنبه ادامه دارد. هرچند در سالهای اخیر برخی فروشندهها کار خود را از پنجشنبه و یا دیگر روزهای هفته آغاز میکنند. برخی فروشگاهها برای جلب بیشتر مشتری خدمات رایگان ارائه میدهند، از سرو قهوه گرفته و تا عرضه محصولات رایگان
برخی رسانهها سعی میکنند این روز را بهعنوان شلوغترین روز خرید در امریکا معرفی کنند درحالیکه از سال 2003 به بعد جمعه سیاه جای خود را به یکشنبه قبل از کریسمس داده است.
جمعه سیاه در کشورهای مختلفی چون رومانی مکزیک، فرانسه و هند جای خود را بازکرده است. در هند جمعه سیاه به مدد حراجیهای آنلاینی که ایده خود را از جمعه سیاه گرفتهاند راهاندازی شد و بعدازآن در دسامبر 2015 شاهد فستیوال بزرگ خرید آنلاین (GOSF) بودیم که در آن مردم از بزرگترین فروشگاههای آنلاین و برندهای FMCG خرید کردند.
در جمعه سیاه 2014 که در فرانسه برگزار شد غولهای بزرگی چون آمازون و اپل محصولات خود را با 85 درصد تخفیف عرضه کردند.
فروشگاههای آنلاین جمعه سیاه را به استرالیا نیز کشاندهاند. در سال 2011 فروشگاه USA جریان حراج آنلاینی را در توییتر به راه انداخت و کاربران با هشتک #osublackfriday به محصولات و خدمات این فروشگاه دسترسی داشتند.
در سال 2013 نیز اپل بازار فروش خود را در استرالیا راهاندازی کرد. در این حراجی به ازای هر خرید یک کارت هدیه ایتونز به خریدار تعلق میگرفت بهعلاوه خدمات حملونقل کالا نیز رایگان بود.
شلوغی و هرجومرج
علیرغم تلاشهای مکرر پلیس برای کنترل جمعیت فشار و هجوم جمعیت اجتنابناپذیر است. هرچند اغلب صدمات جزئی بودند اما در حراجی سال 2008 جمعیتی حدود 2000 نفر جلو درب Wal-Mart منتظر آغاز خرید بودند و بهمحض باز شدن درب فروشگاه جمعیت به سمت در هجوم آورد و دراینبین یکی از کارکنان فروشگاه به خاطر هجوم جمعیت جان خود را از دست داد. جالب اینجاست که وقتی از مردم خواسته میشد که برای کمک به فرد آسیبدیده قدری صبر کنند میگفتند که ساعتهاست در سرما منتظرند و ترجیح میدهند وارد فروشگاه شوند حتی پلیس نیز که برای کمک به فرد آسیبدیده در صحنه حضور داشت از تنه و فشار جمعیت بیبهره نماند.
درگیریها و مسائل مختلفی در خرید از فروشگاههای فیزیکی اتفاق میافتد از تهدید دیگر خریداران گرفته تا درگیری سر محصولات خاص.
دوشنبه سایبری
به دوشنبه بعد از جمعه سیاه دوشنبه سایبری گفته میشود. بسیاری از خریداران بهاحتمالزیاد در طول تعطیلات قادر به خرید نیستند و دوشنبه سایبری شانس دومی است که این افراد میتوانند از محل کار خود و یا منزل بهصورت آنلاین خریدها خود را انجام بدهند. با توجه به استقبال مردم از دوشنبه سایبری این حراجی آنلاین از یک روزبه یک هفته افزایش یافت و بدین ترتیب افراد میتوانند در طول اینیک هفته خریدهای خود را انجام بدهند.